NAJWAŻNIEJSZE W TYM TYGODNIU

ZAGRANICA: Na rynkach zagranicznych uwaga inwestorów skupi się na decyzjach EBC i Fed. Europejski Bank Centralny prawdopodobnie obniży stopy procentowe o 25 pb. (stopa depozytowa do 2,75 proc., refinansowa do 2,90 proc.), co wpisuje się w oczekiwania rynkowe oraz narrację o powrocie inflacji do celu 2 proc. r/r w średnim terminie. W USA Fed najpewniej pozostawi stopy na poziomie 4,25-4,50 proc., przy czym dane o inflacji PCE (prognoza: 2,8 proc. r/r) i wydatkach Amerykanów mogą być kluczowe dla kolejnych decyzji FOMC. Wzrost PKB w USA w IV kwartale 2024 spowolnił do 2,6 proc. (z 3,1 proc. w III kwartale), natomiast w strefie euro dynamika wzrostu marginalnie przyspieszyła do 1,0 proc. r/r z 0,9 proc. r/r. Stabilność rynków długu i notowań eurodolara (EUR/USD chwilowo powyżej 1,05) wskazuje na ograniczoną zmienność w oczekiwaniu na kluczowe decyzje banków centralnych.

POLSKA: Kluczowym wydarzeniem tego tygodnia będzie publikacja wstępnego szacunku PKB za 2024 rok, który według prognoz wzrósł o 2,9-3,0 proc. r/r wobec 0,1 proc. w 2023 r. (konsensus: 2,8 proc. r/r). Nasze szacunki wskazują na przyspieszenie wzrostu gospodarczego w IV kwartale 2024 do 3,4-3,5 proc. r/r z 2,7 proc. r/r w III kwartale, choć ryzyka dla tej prognozy są skierowane w dół. Słabe dane o grudniowej aktywności gospodarczej, z wyjątkiem usług, mogą wskazywać na pewne osłabienie tempa wzrostu. Jednocześnie stabilne notowania złotego wobec euro (4,21) i jego umocnienie względem dolara (4,01) sprzyjają równowadze na rynku walutowym. Rentowności polskich obligacji pozostały stabilne, z niewielkimi spadkami na krótkim końcu krzywej i minimalnym wzrostem na długim.

MFW ZANIEPOKOJONY STANEM FINANSÓW PUBLICZNYCH POLSKI

Raz na kilka lat Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) przygotowuje raport z przeglądu polityki fiskalnej i monetarnej krajów członkowskich. Ze wzlędu na rosnący dług publiczny, najważniejsze dla Polski są rekomendacje reform zwiększające dochody państwa. MFW nie widzi szans by deficyt sektora finansów publicznych spadł poniżej 3,5 proc. PKB do 2029 roku, a dług publiczny ma osiągnąć pod koniec dekady 65 proc. PKB (jeszcze na koniec 2023 r. było to 50 proc. PKB).

Perspektywy fiskalne Polski. Zwiększone wydatki na obronność, świadczenia społeczne oraz obsługę długu będą nadal obciążać finanse publiczne. Niemniej jednak, oczekuje się stopniowego zmniejszenia deficytu fiskalnego do około 3,5 proc. PKB do 2029 r., głównie dzięki wyższym dochodom wynikającym z:

• stałych nominalnych progów podatku PIT (30 tys. i 120 tys. PLN),
• poprawy ściągalności VAT w związku z wdrożeniem e-faktur,
• wyższej akcyzy na tytoń,
• oraz niższych wydatków na świadczenia społeczne indeksowane nominalnie.

Reforma systemu emerytalnego.  Bez reform do 2050 r. relacja przeciętnego świadczenia do przeciętnej pensji spadnie z 45 proc. do 29 proc.. Aby przeciwdziałać skutkom starzenia się populacji i utrzymać obecną proporcję świadczeń do pensji, konieczne byłyby dodatkowe wydatki rzędu około 6 pkt. proc. PKB do 2050 roku. Inaczej czeka nas zbliżenie przeciętnej emerytury do poziomu minimalnego. Proponowane reformy obejmują:

• Zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn oraz jego stopniowe zwiększanie w miarę wzrostu oczekiwanej długości życia.
• Wydłużenie efektywnego okresu pracy poza ustawowy wiek emerytalny oraz zachęty dla emerytów do podejmowania pracy.
• Wprowadzenie minimalnego okresu składkowego, aby zachęcić do dłuższej aktywności zawodowej i zmniejszyć koszty administracyjne związane z bardzo małymi wypłatami.
• Promowanie aktywnych polityk rynku pracy, w tym usuwanie barier w zatrudnieniu młodych rodziców (np. poprzez poprawę dostępności przystępnej cenowo opieki nad dziećmi i wprowadzenie opcji opieki nad osobami starszymi) oraz promowanie pracy w niepełnym wymiarze godzin.
• Podnoszenie kwalifikacji pracowników i lepsza integracja grup wrażliwych na rynku pracy, m.in. poprzez wspieranie uczenia się przez całe życie i wdrażanie najlepszych praktyk w szkoleniach.
• Promowanie oszczędności gospodarstw domowych, w tym poprzez utrzymanie stabilności regulacyjnej oraz zwiększenie edukacji finansowej i komunikacji z uczestnikami systemu emerytalnego.
• Bazowanie składek emerytalnych osób samozatrudnionych na rzeczywistych dochodach, co poprawiłoby przyszłe świadczenia emerytalne tej grupy oraz zmniejszyło różnice między samozatrudnionymi a pracownikami etatowymi.

Podniesienie dochodów z PIT poprzez zwiększenie progresji podatkowej oraz szereg podwyżek podatków. Ostatnie zmiany w systemie podatkowym zwiększyły progresję podatku dochodowego, ale jednocześnie trwale obniżyła dochody budżetowe o około 0,5 proc. PKB. Dochody z PIT oraz ich progresja pozostają jednak znacznie poniżej średniej UE. Zmiany jakie MFW widziałby w Polsce:

• Lepsze ukierunkowanie świadczeń społecznych. Polska wydaje mniej na świadczenia społeczne niż wiele innych krajów UE. Większość świadczeń ma jednak charakter uniwersalny, co pozostawia mniej zasobów dla najbardziej potrzebujących. Wartość realna świadczeń została także zmniejszona przez inflację, ponieważ wiele świadczeń jak np. 800+ nie ma autmatycznego mechanizmu waloryzacji. Dobrze ukierunkowana pomoc społeczna oparta na kryterium dochodowym mogłaby pomóc zmniejszyć ubóstwo i ograniczyć wydatki w tym obszarze.
• Podniesienie podatków od nieruchomości. Dochody z podatków od nieruchomości są w Polsce niskie w porównaniu z krajami OECD. Podatek od gruntów i budynków opiera się na powierzchni, a budowle biznesowe są opodatkowane na podstawie wartości początkowej. Ustanowienie systemu opodatkowania opartego na wartości rynkowej i zwiększenie podatków od pustych nieruchomości w miastach mogłoby zwiększyć wpływy budżetowe.
• Zawężenie luki VAT i zmniejszenie wydatków podatkowych. Opodatkowanie większej liczby dóbr nieistotnych standardową stawką VAT mogłoby zwiększyć dochody państwa. Luka VAT w Polsce wzrosła w ostatnich latach, a władze przy wsparciu MFW pracują nad oceną jej skali i przyczyn.
• Zakończenie preferencyjnego traktowania samozatrudnionych w ramach systemu podatkowego. Samozatrudnieni w Polsce często wybierają liniową stawkę 19 proc., ponieważ jedynie stała kwota składki zdrowotnej jest powiązana z dochodem. Jeśli wdrożone zostaną niedawne propozycje obniżenia składek zdrowotnych dla samozatrudnionych, ich preferencyjne traktowanie może się jeszcze zwiększyć. MFW rekomenduje pójście w odwrotnym kierunku, który zmniejszyłby różnice w opodatkowaniu samozatrudnionych oraz osób na umowach o pracę.

PODSUMOWANIE

MFW wyraził zaniepokojenie perspektywami finansów publicznych Polski, wskazując na rosnący dług publiczny. Kluczowe rekomendacje Funduszu obejmują reformy zwiększające dochody państwa, takie jak lepsze ukierunkowanie świadczeń społecznych, wzrost opodatkowania nieruchomości, ograniczenie preferencji podatkowych dla samozatrudnionych, a także działania na rzecz zmniejszenia luki VAT. Zwrócono również uwagę na konieczność reformy systemu emerytalnego, a także na potrzebę zwiększenia progresji podatkowej w PIT. Rząd wprowadził już zmiany stabilizującej reguły wydatkowej, a także planuje powołanie Rady Fiskalnej, jednakże te zmiany nie zastąpią reform strukturalnych o których mówi Fundusz. Alternatywą jest to, że dług publiczny będzie po prostu dalej rósł.

Informacje i zastrzeżenia: Niniejszy materiał („Materiał”) ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy - Kodeks cywilny, ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna, sprzedaży lub innego rodzaju przeniesienia któregokolwiek instrumentu finansowego. Bank dołożył wszelkich racjonalnych i niezbędnych starań, aby informacje zamieszczone w Materiale były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Informacje zawarte w Materiale nie mogą być traktowane jako propozycja nabycia którychkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego lub podatkowego ani jako forma świadczenia pomocy prawnej. Prognozy oraz dane zawarte w Materiale nie stanowią zapewnienia uzyskania określonych wyników jakichkolwiek transakcji finansowych ani przyszłych cen którychkolwiek instrumentów finansowych. Materiał nie stanowi badania inwestycyjnego ani publikacji handlowej w rozumieniu Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Bank i jego spółki (podmioty) zależne oraz pracownicy tych podmiotów mogą być zainteresowani zawarciem lub być stroną transakcji finansowych, w tym zawartych na instrumentach finansowych, których wynik jest uzależniony od czynników (danych i informacji) wymienionych w Materiałach.

Administratorem danych osobowych jest VeloBank S.A. z siedzibą w Warszawie (00-843) Rondo Ignacego Daszyńskiego 2 C (Bank). Dane kontaktowe Banku: VeloBank S.A., Rondo Ignacego Daszyńskiego 2 C, 00-843 Warszawa, telefon: 664 919 797, formularz: https://www.velobank.pl/kontakt/formularz-kontaktowy. Dane kontaktowe Inspektora Ochrony Danych: iod@velobank.pl. Bank przetwarza dane osobowe w odpowiedzi na zainteresowanie otrzymywaniem raportów analitycznych (art. 6 ust. 1 lit. a RODO - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE). Masz prawo do żądania od Banku dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, jak również prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych. Masz prawo do wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Podanie danych osobowych jest dobrowolne. W razie jakichkolwiek pytań lub sugestii skontaktuj się z nami.