NAJWAŻNIEJSZE W TYM TYGODNIU

ZAGRANICA: Na rynkach globalnych kluczowe wydarzenia nadchodzącego tygodnia to publikacje wskaźników koniunktury PMI dla przemysłu i usług w największych gospodarkach, niemiecki indeks ZEW oraz minutes z posiedzenia Fed. Wyniki styczniowych wskaźników PMI sygnalizowały poprawę nastrojów w przemyśle zarówno w USA, jak i w strefie euro, jednak w usługach optymizm nieco przygasł. Prognozy na luty zakładają dalszą stabilizację lub niewielkie wzrosty, co może wpłynąć na oczekiwania rynkowe dotyczące polityki pieniężnej. Uwagę inwestorów przyciągną również minutes Fed, które powinny potwierdzić, że FOMC nie spieszy się z obniżkami stóp procentowych, mimo spadku rentowności amerykańskich obligacji i deprecjacji dolara. W tle pozostają napięcia polityczne – prezydent Francji Emmanuel Macron zwołał nadzwyczajny szczyt przywódców europejskich, który ma dotyczyć polityki zagranicznej USA oraz gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy. Wydarzenia te mogą wpłynąć na rynki finansowe i sentyment inwestorów, szczególnie w kontekście europejskiej polityki fiskalnej i potencjalnych reakcji na działania administracji amerykańskiej.

POLSKA: Nadchodzący tydzień przyniesie istotne publikacje makroekonomiczne, które pozwolą ocenić kondycję polskiej gospodarki na początku 2025 roku. W centrum uwagi znajdą się styczniowe dane o produkcji przemysłowej, budowlano-montażowej oraz sytuacji na rynku pracy. Produkcja przemysłowa, po trwających od maja spadkach w ujęciu miesięcznym, będzie wymagała silnego odbicia, aby zniwelować efekt wysokiej bazy z ubiegłego roku. Prognozy sugerują spadek o 1,8 proc. r/r, co oznaczałoby dalszą stagnację w sektorze. Z kolei w budownictwie oczekuje się wyraźnej poprawy dynamiki dzięki efektowi niskiej bazy – po grudniowym spadku o 8 proc. r/r, tempo spowolnienia może być znacznie łagodniejsze. Wynagrodzenia w styczniu prawdopodobnie wzrosły w tempie jednocyfrowym – szacunki wskazują na 8,0 r/r, co byłoby efektem mniejszej niż w 2024 roku podwyżki płacy minimalnej. Inflacja CPI według wstępnych danych wzrosła do 5,3 proc. r/r, przekraczając oczekiwania rynku. Wzrost ten wynikał głównie z wyższych cen alkoholu i wyrobów tytoniowych, choć istnieje ryzyko późniejszych rewizji danych w związku z aktualizacją koszyka inflacyjnego na 2025 rok.

JAK NAPRAWIĆ NIEMCY

23 lutego 2025 r. Niemcy wybierają nowe władze swojego kraju. Wszystko wskazuje na to, że obecny rząd nie będzie kontynuować swojej misji, a kanclerzem zostanie Friedrich Merz, czyli szef chadeków (CDU). Gospodarka Niemiec ma za sobą dwa kolejne lata recesji, a przed sobą szereg problemów gospodarczych, które poniżej podsumowujemy na bazie opinii Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW).

W średnim okresie oczekuje się spowolnienia wzrostu gospodarczego Niemiec z powodu znacznego obciążenia wynikającego ze starzenia się populacji. W ostatniej dekadzie liczba ludności w wieku produkcyjnym w Niemczech była wspierana przez napływ migrantów uciekających przed konfliktami. Wraz z wyhamowaniem tej fali migracyjnej i przejściem pokolenia baby boomers na emeryturę w ciągu najbliższych pięciu lat, tempo wzrostu siły roboczej w Niemczech spadnie bardziej niż w jakimkolwiek innym kraju G7. Eurostat przewiduje, że populacja w wieku produkcyjnym zmniejszy się średnio o około 0,5 proc. rocznie w ciągu najbliższych pięciu lat, przy założeniu bazowego poziomu imigracji. Spadek ten, w połączeniu ze słabym wzrostem wydajności, ma obniżyć średnioterminowy potencjalny wzrost gospodarczy do 0,7 proc. rocznie, a wzrost realnego PKB per capita do 0,6 proc. rocznie, czyli o około 0,7 pkt. proc. mniej niż średnia sprzed pandemii. Według Komisji Europejskiej, wydatki publiczne Niemiec na emerytury i opiekę zdrowotną wzrosną odpowiednio o 0,6 i 0,3 pkt. proc. PKB w ciągu najbliższych pięciu lat oraz o 0,9 i 0,7 punktu procentowego do 2040 r.

Obronność, zmiana klimatu i poprawa infrastruktury wymaga więcej publicznych pieniędzy. Aby osiągnąć cele NATO, wydatki Niemiec na obronność wzrosną o 0,3 pkt. proc. PKB w krótkim okresie. Choć część tego finansowania zapewni specjalny fundusz obronny, przewiduje się, że do końca 2024 r. zostaną wykorzystane dwie trzecie jego środków, a sam fundusz wygaśnie w 2027 r. Dodatkowo, roczne inwestycje publiczne muszą wzrosnąć o co najmniej 0,2 proc. PKB, aby Niemcy mogły osiągnąć swoje cele związane z łagodzeniem zmian klimatu. Znaczące dodatkowe inwestycje są również potrzebne do modernizacji infrastruktury transportowej i innych sektorów. Pomimo wzrostu inwestycji publicznych z 2,3 proc. PKB w 2018 r. do 2,6 proc. w 2023 r., Niemcy nadal znajdują się wśród krajów rozwiniętych na jednym z najniższych miejsc pod względem wydatków w tym obszarze. Aby dorównać medianie krajów rozwiniętych, Niemcy musiałyby zwiększyć inwestycje publiczne o około 1,2 proc. PKB.

Aby stworzyć przestrzeń fiskalną na te wydatki, Niemcy powinny zmienić tzw. “czarne zero”. Niemcy mają znaczną przestrzeń fiskalną (dług publiczny w granicach 60-65 proc. PKB z niskim deficytem 1-2 proc. PKB), ale praktycznie nie mają już miejsca na dodatkowe wydatki w ramach obowiązujących limitów i zgodnie z ustawą zasadniczą muszą dążyć do zrównoważonego budżetu. Władze powinny podnieść roczny limitu deficytu, na przykład o 1 pkt. proc. PKB. Pozwoliłoby to na większe inwestycje publiczne, jednocześnie utrzymując wskaźnik zadłużenia na ścieżce spadkowej. Reforma hamulca zadłużenia w celu uniknięcia nadmiernie restrykcyjnej polityki fiskalnej pomogłaby również zmniejszyć nierównowagi zewnętrzne (Niemcy są gospodarką z dużym dodatnim bilansem handlowym). Bundesbank zaproponował ustalenie limitu defiytu na poziomie 1 pkt. proc. PKB, gdy dług publiczny jest poniżej 60 proc. PKB, oraz 0,5 pkt. proc., gdy mieści się w przedziale 60–90 proc. proc.PKB.

Niemcy wydają za dużo na świadczenia socjalne. Wydatki publiczne Niemiec jako udział w PKB są wyższe niż w innych wysokorozwiniętych gospodarkach, głównie ze względu na wydatki na świadczenia socjalne oraz, w mniejszym stopniu, na opiekę zdrowotną. Nawet przed pandemią Niemcy wydawały o 0,9 pkt. proc. PKB więcej niż mediana krajów porównawczych na produkty medyczne, sprzęt i wyposażenie oraz o 0,6 pkt. proc. więcej na usługi ambulatoryjne. W zakresie świadczeń socjalnych wydatki te są wyższe o 8,5 pkt. proc. PKB w porównaniu do mediany innych gospodarek. Wydatki na ochronę zdrowia, emerytury oraz renty rodzinne są wyższe odpowiednio o 2,0, 1,5 oraz 1,2 pkt. proc. PKB w porównaniu do mediany krajów OECD. MFW proponuje roczne waloryzacje emerytur mogłyby być powiązane z inflacją zamiast z dynamiką płac. Ponadto powiązanie wieku emerytalnego z oczekiwaną długością życia, choć obecnie planowane jest stopniowe podniesienie wieku emerytalnego do 67 lat do 2031 roku.

MFW krytykuje niemiecką analogową biurokrcję. Zgodnie z badaniami World Bank Enterprise Surveys niemieckie firmy wskazują, że uzyskanie pozwolenia na prowadzenie działalności zajmuje średnio 122 dni, podczas gdy w przeciętnej zaawansowanej gospodarce jest to 62 dni. 10,5 proc. firm uważa licencje i pozwolenia za główną barierę dla działalności (w porównaniu do 8,6 proc. w innych krajach). 21,4 proc. firm musi spotykać się z urzędnikami skarbowymi, podczas gdy w innych gospodarkach ten odsetek wynosi 17,6 proc.. Zgodnie z planowanymi zmianami deregulacyjnymi rząd Niemiec planuje: skrócić czas przechowywania faktur i dokumentów księgowych; zastąpić papierowe formularze elektronicznymi komunikatami; skrócić okres konsultacji publicznych. Tylko 43 proc. obywateli korzysta usług rządowych online w Niemczech, podczas gdy średnia dla krajów UE wynosi 68 proc.. Tylko 49 procent Niemców posiada przynajmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, co jest nieco poniżej średniej UE wynoszącej 54 proc..

Większe środki na innowacje. Niedawne zwiększenie ulgi podatkowej na B+R pomoże wspierać innowacje. Zgodnie z wcześniejszymi rekomendacjami rozszerzono podstawę opodatkowania, obejmując nią amortyzację środków trwałych wykorzystywanych w projektach B+R, a także podniesiono maksymalną podstawę z 4 mln EUR do 10 mln EUR. Wprowadzono także Fundusz Wzrostu Niemiec (Wachstumsfonds Deutschland) zwiększą dostępność kapitału dla startupów. Nowe przepisy ułatwią debiuty giełdowe, stworzą ramy prawne dla spółek specjalnego przeznaczenia, umożliwią emisję akcji przy użyciu technologii blockchain, a także wprowadzą akcje uprzywilejowane (dual-class shares), pozwalające założycielom wejść na giełdę bez utraty kontroli nad firmą. Rząd oraz państwowy bank rozwoju KfW utworzyli także fundusz o wartości 1 mld EUR, finansowany ze środków publicznych i prywatnych, który będzie dostarczał kapitał wysokiego ryzyka dla startupów.

PODSUMOWANIE

Wszystkie działania zalecane przez MFW, choć istotne, mogą okazać się niewystarczające w kontekście fundamentalnych wyzwań gospodarczych Niemiec. Kluczowym problemem pozostają wysokie ceny energii, które mają negatywny wpływ na konkurencyjność niemieckiego przemysłu oraz sytuację gospodarstw domowych. Brak łatwego rozwiązania tej kwestii wynika z obowiązującej polityki klimatycznej zarówno na poziomie UE, jak i rządu RFN. Transformacja energetyczna, oparta na szybkim odejściu od paliw kopalnych i rozwoju OZE, skutkuje wysokimi kosztami energii elektrycznej, co szczególnie dotyka sektory energochłonne. Dodatkowo, wycofanie się Niemiec z energetyki jądrowej oraz uzależnienie od importu gazu ziemnego jeszcze bardziej komplikują sytuację. Niemcy stoją przed trudnym wyborem: kontynuować obecną politykę i ryzykować dalsze pogorszenie konkurencyjności przemysłu, czy wprowadzić korekty, które mogą spotkać się z oporem zarówno wewnętrznym, jak i na poziomie unijnym. Bez istotnych zmian w polityce energetycznej, problem wysokich kosztów produkcji i spowolnienia inwestycji może utrzymywać się przez dłuższy czas, niezależnie od działań podejmowanych w zakresie cyfryzacji, rozwoju infrastruktury czy reform socjalnych.

Informacje i zastrzeżenia: Niniejszy materiał („Materiał”) ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy - Kodeks cywilny, ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna, sprzedaży lub innego rodzaju przeniesienia któregokolwiek instrumentu finansowego. Bank dołożył wszelkich racjonalnych i niezbędnych starań, aby informacje zamieszczone w Materiale były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Informacje zawarte w Materiale nie mogą być traktowane jako propozycja nabycia którychkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego lub podatkowego ani jako forma świadczenia pomocy prawnej. Prognozy oraz dane zawarte w Materiale nie stanowią zapewnienia uzyskania określonych wyników jakichkolwiek transakcji finansowych ani przyszłych cen którychkolwiek instrumentów finansowych. Materiał nie stanowi badania inwestycyjnego ani publikacji handlowej w rozumieniu Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/565 z dnia 25 kwietnia 2016 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Bank i jego spółki (podmioty) zależne oraz pracownicy tych podmiotów mogą być zainteresowani zawarciem lub być stroną transakcji finansowych, w tym zawartych na instrumentach finansowych, których wynik jest uzależniony od czynników (danych i informacji) wymienionych w Materiałach.

Administratorem danych osobowych jest VeloBank S.A. z siedzibą w Warszawie (00-843) Rondo Ignacego Daszyńskiego 2 C (Bank). Dane kontaktowe Banku: VeloBank S.A., Rondo Ignacego Daszyńskiego 2 C, 00-843 Warszawa, telefon: 664 919 797, formularz: https://www.velobank.pl/kontakt/formularz-kontaktowy. Dane kontaktowe Inspektora Ochrony Danych: iod@velobank.pl. Bank przetwarza dane osobowe w odpowiedzi na zainteresowanie otrzymywaniem raportów analitycznych (art. 6 ust. 1 lit. a RODO - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE). Masz prawo do żądania od Banku dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, jak również prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych. Masz prawo do wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Podanie danych osobowych jest dobrowolne. W razie jakichkolwiek pytań lub sugestii skontaktuj się z nami.